Theophilos (Hatzimihail) | Θεόφιλος (Χατζημιχαήλ)

Theophilos was born c. 1870 in Mytilene on the island of Lesbos. He was a Greek folk painter and major contributor to modern Greek art. The main subject of his works are Greek characters and the illustration of Greek traditional folk life and history.

The exact birth date of Theophilos is unknown. However, it is believed that he was born between 1867 and 1870 in Vareia, a village outside of Mytilene (then part of the Ottoman Empire). His father, Gabriel Kefalas, was a shoemaker, while his mother Pinelopi Hatzimihail was a daughter of an iconographer. He was mediocre at school, but he had a special interest in painting, having learned the basics from his grandfather.

His life was very hard, partially because people made fun of him since he often wore the Greek traditional attire in public. At the age of 18 he abandoned his home and family and worked as a gate-keeper at the Greek consulate in Smyrna.

He lived in Smyrna for a few years before he settled in the city of Volos in 1897, searching for occasional work and painting in houses and shops of the area. Many of his murals exist today. Most of his years he spent in Upper Volos. His protector during that period was the landholder Giannis Kontos, for whom he did many works. Today the house of Kontos is the Theophilos Museum. As well as painting, he was also involved in organizing popular theatrical acts for national ceremonies, and in the carnival period he had a major role, sometimes dressing as Alexander the Great, with pupils in Macedonian phalanx formation, and sometimes as a hero of the Greek Revolution, with gear and costumes made by himself.

In 1927 he returned to Mytilene. Legend states that he left Volos because of an incident where someone played a joke on him, in front of others, throwing him off a ladder where he was painting.

In Mytilene, despite the mockery of the people, he continued to draw, painting many murals in villages for little payment, usually for a plate of food and a cup of wine. Many of his works of this period have been lost, either due to natural aging or from damage by the owners.

In Mytilene, the renowned art critic and publisher Stratis Eletheriadis, who lived in Paris, discovered Theophilos and brought him a great deal of recognition and also international publicity, though posthumous.

Theophilos died on March 1934, on the eve of the Annunciation, perhaps from food poisoning.

In 1961, his works were exhibited in the Louvre as a sample of a genuine folk painter of Greece. In 1965, Tériade donated 86 painted works on textile to the Municipality of Lesvos, along with a building that became the Theophilos Museum in Vareia, Lesbos.

Ο Θεόφιλος γεννήθηκε το 1870 στη Μυτιλήνη. Ήταν Έλληνας λαϊκός ζωγράφος και σημαντικός συντελεστής της νεοελληνικής τέχνης. Κύριο θέμα των έργων του είναι οι ελληνικοί χαρακτήρες και η εικονογράφηση της ελληνικής παραδοσιακής λαϊκής ζωής και ιστορίας.

Η ακριβής ημερομηνία γέννησης του Θεόφιλου είναι άγνωστη. Ωστόσο, πιστεύεται ότι γεννήθηκε μεταξύ 1867 και 1870 στη Βαρειά, ένα χωριό έξω από τη Μυτιλήνη (τότε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Ο πατέρας του, Γαβριήλ Κεφαλάς, ήταν υποδηματοποιός, ενώ η μητέρα του Πηνελόπη Χατζημιχαήλ ήταν κόρη αγιογράφου. Hταν μέτριος στο σχολείο, αλλά είχε ιδιαίτερο ταλέντο στη ζωγραφική, έχοντας μάθει τα βασικά από τον παππού του.

Η ζωή του ήταν πολύ σκληρή, εν μέρει γιατί ο κόσμος τον κορόιδευε αφού συχνά φορούσε φουστανέλλα δημόσια. Σε ηλικία 18 ετών εγκατέλειψε το σπίτι και την οικογένειά του και εργάστηκε ως θυρωρός στο ελληνικό προξενείο στη Σμύρνη.

Έζησε στη Σμύρνη για λίγα χρόνια πριν εγκατασταθεί στον Βόλο το 1897, αναζητώντας περιστασιακή εργασία και ζωγραφική σε σπίτια και καταστήματα της περιοχής. Πολλές από τις τοιχογραφίες του υπάρχουν σήμερα. Τα περισσότερα χρόνια του τα πέρασε στον Άνω Βόλο. Προστάτης του εκείνη την περίοδο ήταν ο κτηματίας Γιάννης Κοντός, για τον οποίο έκανε πολλά έργα. Σήμερα το σπίτι του Κοντού είναι το Μουσείο Θεόφιλου. Εκτός από τη ζωγραφική, ασχολήθηκε και με τη διοργάνωση λαϊκών θεατρικών παραστάσεων για εθνικές τελετές και στην περίοδο του καρναβαλιού έπαιξε σημαντικό ρόλο, άλλοτε ντυμένος Μέγας Αλέξανδρος, με μαθητές σε σχηματισμό μακεδονικής φάλαγγας και άλλοτε ως ήρωας του Ελληνική Επανάσταση, με εξοπλισμό και κοστούμια φτιαγμένα από τον ίδιο.

Το 1927 επέστρεψε στη Μυτιλήνη. Ο θρύλος αναφέρει ότι έφυγε από τον Βόλο εξαιτίας ενός περιστατικού όπου κάποιος του έκανε πλάκα μπροστά σε άλλους και τον πέταξε κάτω από μια σκάλα όπου ζωγράφιζε.

Στη Μυτιλήνη, παρά την κοροϊδία του κόσμου, συνέχισε να σχεδιάζει, ζωγραφίζοντας πολλές τοιχογραφίες σε χωριά έναντι μικρής αμοιβής, συνήθως για ένα πιάτο φαγητό και ένα φλιτζάνι κρασί. Πολλά από τα έργα του αυτής της περιόδου έχουν χαθεί, είτε λόγω φυσικής παλαίωσης είτε από ζημιές από τους ιδιοκτήτες.

Στη Μυτιλήνη, ο διάσημος κριτικός τέχνης και εκδότης Στρατής Ελευθεριάδης, που έζησε στο Παρίσι, ανακάλυψε τον Θεόφιλο και του χάρισε μεγάλη αναγνώριση αλλά και διεθνή δημοσιότητα, αν και μετά θάνατον.

Ο Θεόφιλος πέθανε τον Μάρτιο του 1934, παραμονή του Ευαγγελισμού, ίσως από τροφική δηλητηρίαση.

Το 1961 τα έργα του εκτέθηκαν στο Λούβρο ως δείγμα γνήσιου λαϊκού ζωγράφου της Ελλάδας. Το 1965, ο Tériade δώρισε 86 έργα ζωγραφικής σε υφάσματα στον Δήμο Λέσβου, μαζί με ένα κτίριο που έγινε Μουσείο Θεόφιλου στη Βαρειά της Λέσβου.